OPIEKA NAPRZEMIENNA

Jednym z obligatoryjnych elementów wyroku rozwodowego jest orzeczenie o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem. Najnowszym rozwiązaniem w tym przedmiocie jest wprowadzona niedawno do regulacji prawa polskiego, a istniejąca wcześniej w ustawodawstwie państw europejskich i USA, piecza lub też opieka naprzemienna. Problematyka tej instytucji będzie przedmiotem niniejszego artykułu.

Orzekanie o władzy rodzicielskiej w wyrokach rozwodowych

W wyroku rozwodowym sąd może:

•  – powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rozwiedzionym rodzicom;

• – powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego z nich do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka;

•  – pozbawić władzy rodzicielskiej jedno lub oboje rodziców;

•  – zawiesić władzę rodzicielską jednego lub obojga rodziców.

Powierzenie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom

Powierzenie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom może zostać orzeczone na podstawie porozumienia dotyczącego sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej i kontaktów z dzieckiem zawartego pomiędzy rodzicami, jeżeli jest ono zgodne z jego dobrem. W przypadku braku takiego porozumienia to sąd rozstrzygnie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej na podstawie art. 58 § 1a Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej KRO), uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców.

Problematyka opieki naprzemiennej

Kodeks rodzinny nie wprowadza definicji opieki naprzemiennej, jednakże zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego (dalej KPC) opieka naprzemienna polega na tym, że

po orzeczeniu rozwodu dziecko będzie mieszkało, w powtarzających się okresach czasu z każdym z rodziców.

Orzeczenie o opiece naprzemiennej może zapaść zarówno, jeżeli rodzice przedstawią wspomniane wcześniej porozumienie dotyczące sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej, jak i w przypadku braku takiego porozumienia. Sąd może orzec również o sposobie i zasadach wykonywania pieczy naprzemiennej.

Przesłanki ustanowienia opieki naprzemiennej

Nie istnieją ustawowe przesłanki ustanowienia opieki naprzemiennej. Za zasadniczą przesłankę należy uznać zgodność orzeczenia pieczy naprzemiennej z dobrem dziecka. Dodatkowo sąd powinien wziąć pod uwagę wiek dziecka, gotowość rodziców do współpracy ze sobą w sprawach dziecka, sytuację osobistą rodziców, odległość pomiędzy miejscami zamieszkania obojga małżonków, czy też szkołą a miejscem zamieszkania jednego z rodziców.

Wykonywanie wyroku orzekającego o pieczy naprzemiennej

W treści wyroku rozwodowego sąd orzeka, że dziecko na przemian zgodnie ze z góry określonym harmonogramem, będzie przebywać w równych odstępach czasu u każdego z rodziców. Co jednak w sytuacji, gdy jedno z rodziców nie wywiązuje się należycie z nałożonego obowiązku? Wówczas sąd może odebrać od niego przyrzeczenie określonego zachowania. Może również w razie uzasadnionej obawy naruszenia obowiązków wynikających z orzeczenia zagrozić nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, a gdy dojdzie do naruszenia nakazać zapłatę oznaczonej sumy pieniężnej.

Podsumowanie

Podsumowując opieka naprzemienna polega na tym, że dziecko sąd będzie zamieszkiwało przez pewien czas, np. tydzień z matka, a kolejny tydzień będzie pod opieką ojca zgodnie z określonym harmonogramem. Przed orzeczeniem w wyroku rozwodowym pieczy naprzemiennej sąd powinien wziąć pod uwagę przede wszystkim dobro dziecka i jego opinię na ten temat, a także jego stosunek z rodzicami oraz ich sytuację osobistą. Opieka naprzemienna może zostać ustanowiona zarówno na podstawie porozumienia zawartego pomiędzy rozwiedzionymi rodzicami jak i przy braku takiego porozumienia.